Delen

Waarom delen (of scheuren) ?

Vermeerderen

Voor vaste planten zijn er twee manieren voor vermeerdering: geslachtelijk (via zaad) en ongeslachtelijk (delen, stekken, ...)

De meeste vaste planten in cultuur zijn cultivars, kruisingen van wilde soorten en/of van cultivars.  De meeste van deze cultivars komen niet soortecht terug uit zaad.  Ze kunnen enkel vermeerderd worden door delen van een bestaande plant te nemen en deze te laten uitgroeien tot nieuwe planten.

Voor hosta's is delen enorm belangrijk, omdat niet alleen de cultivars, maar ook de meeste species niet te vermeerderen zijn uit zaad.  Delen is de enige mogelijkheid.

Behouden van onstabiele planten (gestreept bont)

Gestreept bonte hosta's zijn genetisch vaak erg instabiel.  Na kortere of langere tijd veranderen de meeste gestreepte planten in stabiele hosta's met een duidelijk afgescheiden centrum en rand van verschillende kleuren.  Voor het kweken van nieuwe twee- of meerkleurige hosta's heb je echter als moederplant een gestreept bonte hosta nodig.  Om de gestreepte vorm te behouden is het meestal noodzakelijk om de plant regelmatig te delen.

Behouden van de jeugdvorm van een plant.

Sommige hosta's, bijvoorbeeld H. 'Ginko Craig', hebben een totaal verschillend uiterlijk als juveniele en als volwassen plant.  Indien je de juveniele vorm wil behouden (of terugkrijgen) is het noodzakelijk de plant te delen.

Het is echter niet noodzakelijk om hosta's te delen.  Als je een plant op een goede standplaats zet, hem voorziet van voldoende voeding en water en hem verder ongemoeid laat, alleen dan kan hij uitgroeien tot een volwassen plant in al zijn glorie

Verjongen van een plant

Bij oudere planten sterft het centrum soms af.  De overblijvende gezonde delen worden gedeeld en terug opgeplant.

Wanneer delen ?

Voor een plant is het delen een traumatische gebeurtenis.  Om de gevolgen van dit trauma zo beperkt mogelijk te houden, is het aan te raden hem te delen op het ogenblik dat hij de beste kansen heeft op een goed herstel en wanneer de hergroei het sterkst zal zijn.

Aangezien ik zelf nog niet zo enorm veel ervaring heb met delen, leek het mij goed om raad te vragen bij een expert op dit vlak.  Danny van Eechaute van de Hostacollectie te Deinze in België heeft een indrukwekkende collectie van zo'n 2500 verschillende cultivars en soorten.  Gecombineerd met de relatief beperkte ruimt die hij ter beschikking heeft, zorgt dit jaarlijks voor een heleboel noodzakelijke delingen. 

Volgens Danny is de beste periode om hosta's te delen de periode juni-juli.  De eerste golf bladeren heeft zich dan gevormd en de plant maakt zich op voor het vormen van nieuwe wortels, wat een goede hergroei garandeert.

Hoe delen

Wat heb je nodig ?

• bij planten in volle grond: een schop, een scherp mes, compost, humus om de grondstructuur te verbeteren, meststoffen, water
• bij planten in pot: een scherp mes, potgrond, meststoffen, water

Hoe ga je te werk ?

• haal de plant uit de grond of de pot
• verwijder de overtollige, oude aarde
• Bepaal in hoeveel stukken je de plant wil verdelen.  Op basis hiervan zorg je voor de nodige potten of plantgaten.
  Een plantgat voor een hosta hoeft niet erg diep te zijn (20 à 40 cm, afhankelijk van de grootte van de volwassen plant is ruim voldoende).  De breedte van het plantgat is gelijk aan de te verwachten doormeter van de volwassen plant.  Verbeter de uitgegraven grond met compost, humus of een andere bodemverbeteraar die je ter beschikking hebt en voeg meststoffen toe
  Potten neem je bij voorkeur erg ruim.  De samenstelling van de portgrond op zich is niet zo belangrijk, zorg enkel voor een mengsel dat goed water vasthoudt, niet te snel uitdroogt en dat gemakkelijk weer vocht opneemt wanneer het eenmaal is uitgedroogd.  Voeg ook hier meststoffen toe.
• snijd de plant met een scherp mes in zoveel stukken als je wenst.
• plant elk deel opnieuw uit.  Vul de pot of het plantgat gedeeltelijk op met de verbeterde grond en maak in het midden een kegeltje van grond.  Spreid de wortels uit over dit kegeltje.  De plaats waar de bladeren samenkomen met de kroon moet bij voorkeur gelijk komen te liggen met het grondoppervlak.  Iets dieper is aanvaardbaar, minder diep is uit den boze
• geef ruim water en blijf dit de komende weken herhalen, tot de plant een goede hergroei vertoont.

Voorkom HVX en andere besmettingen !!

Tot voor enkele jaren was dit een vrij eenvoudige procedure.

De komst van het gevreesde HVX virus heeft ervoor gezorgd dat je bij delen en verplanten extra veiligheidsmaatregelen moet nemen.  Hierbij moet je er steeds rekening mee houden dat het HVX virus overgebracht wordt door de sappen van de plant.

• wanneer een mes, schaar, schop of ander gereedschap gebruikt voor het vermeerderen, zorg er dan voor dat je tussen twee planten door steeds ontsmet:
  • afwassen in een sopje met gewoon afwasmiddel;
  • grondig afdrogen met keukenrol
  • minstens tien minuten laten weken in een ontsmettende oplossing (bleekwater, Dettol, Lysol of iets dergelijks)
  • grondig afdrogen met keukenrol
  • laten drogen tot er geen vocht meer op zit. 
• vernietig die delen van de plant die overblijven; gooi ze niet in de composthoop.
• wees extra voorzichtig met mogelijk besmette planten
• vernietig altijd besmette planten
• plant voor langere tijd geen hosta's op een plaats waar een besmette hosta gestaan heeft