Slakkenbestrijding 2010-2011
Wat vooraf ging: the invasion of the Hosta snatchers
Momenteel zijn slakken, en dan vooral de petit gris, een verwant van de wijngaardslak, een nachtmerrie voor de Hosta Mill
Om te kunnen vaststellen waar de oorzaak van het probleem ligt, moet
ik even in het verleden graven. In 2008 waren er wel slakken in de
Hosta Mill, maar hun aantal was beperkt en de schade was miniem.
Ik zag weinig huisjesslakken; meestal vond ik grote oranjebruine
naaktslakken en kleine, grijsbruine. Omdat het probleem zo miniem
was, bleef de bestrijding beperkt tot het occasioneel en lokaal strooien
van slakkenkorrels.
Dit was ook de periode dat ik enkele vlakken
aanplantte met bodembedekkers. Zonder dat ik het wist lag ik
hiermee zelf aan de basis van de problemen die zouden komen. In de
voortuin plantte ik een twintigtal Tiarella's, onder de notenboom kwam
Pachysandra. Voor het uitplanten heb ik de wortelkluiten niet
geïnspecteerd, anders zouden de grote aantallen kleine, glasachtige
bolletjes me wel zijn opgevallen: net gecoate meststoffen, maar dan
bijna doorschijnend.
In het najaar van 2008 en het voorjaar van 2009 verspreidden
zich ongemerkt duizenden miniscule huisjesslakken door de tuin, nog te
klein om veel zichtbare schade aan te richten. In het najaar waren
ze utigegroeid tot volwassen exemplaren, die intussen ook al
hadden gezorgd voor nakomelingen. Dit was ook de periode dat de schade
echt begon op te vallen; vooral de hostabedden in de voortuin, de
hosta's tussen de Tiarella en alle hosta's onder de notenboom hadden
weinig of geen blad meer over.
Niet alleen het niet inspecteren van de wortekluiten van de bodembedekkers was fout, ook gewoon het aanplanten ervan was niet echt verstandig: een dergelijke dichte bodembegroeiing is een ideale habitat voor slakken: overdag of tijdens hete en koude periodes is biedt het beschutting tegen de elementen, en het is de ideale uitvalbasis naar het voedsel, de hosta's die er tussen groeien.
Het begin van de oorlog
In het begin, najaar 2009, realiseerde ik me nog niet welk drama bezig was zich te voltrekken in de tuin: de bestrijding bleef beperkt tot het strooien van wat slakkenkorrels op de meest getroffen plaatsen en het occasioneel wegvangen met de hand. Pas toen van een H. 'Fried Green Tomatoes' enkel wat bladstelen en wat nerven over bleven, begon het enigszins te dagen en probeerde ik manueel zoveel mogelijk slakken te verwijderen. Een eerste veldslag werd gestreden.
De tweede veldslag
Nog voor ook maar één hostaneus te zien was in 2010, werd duidelijk dat de "inspanningen" van 2009 ruim onvoldoende waren: de Pachysandra onder de notenboom werd aangevallen door een ware vloedgolf van petit gris. De slakkenkorrels bleken weinig effectief. In maart en april ving ik met de hand naar schatting 5000 slakken. Ruim onvoldoende, zo bleek, want toen de hosta's opkwamen had praktisch elk blad binnen de kortste keren één of meerdere gaten. Zo kon het echt niet verder.
Uitbreiding van het arsenaal
Het wegvangen met de hand bleek niet effectief genoeg. Na wat zoekwerk op het internet vond ik terug wat ik zocht: bestrijding met ammoniak.
Het principe is simpel: vul een sproeier met een mengsel van 1 deel ammoniak en 10 tot 16 delen water. Vernevel deze oplossing over de zichtbare slakken. Dit betekent dat je de tuin in moet als de slakken het meest actief zijn: vanaf middernacht.
Het resultaat is verbluffend: elke slak die getroffen wordt verandert in een klodder groen schuim. Ik herhaalde deze behandeling de hele lente en zomer door, in het begin om de 14 dagen, daarna wekelijks. Al snel nam het aantal volwassen slakken dramatisch af.
In de herst van 2009 lijkt het ergste achter de rug te zijn, maar het krioelt toch nog steeds van de kleine tot middelgrote slakjes. Zonder passende maatregelen wordt 2011 een kopie van 2010.
Totaaloorlog
Ik heb me intussen neergelegd bij het feit dat het me nooit zal lukken om een slakvrije tuin te krijgen. Dit belet me echter niet om alle mogelijke maatregelen te nemen om de schade aan de hostas tot een minimum te beperken.
Mogelijke maatregelen om slakken te bestrijden
- Chemische bestrijding
- Biologische bestrijding
- Creëren van een slakonvriendelijke omgeving
- Fysische barrières
Chemische bestrijding
Ammoniak
Uiteraard blijf ik onverminderd sproeien met mijn ammoniakoplossing. Ideaal voor het op korte tijd verdelgen van zichtbare, blootgestelde slakken. Jammer genoeg ontspringen slakken die op dat moment niet actief zijn en deze die op de onderkant van bladeren zitten de dans.
Vooraleer de hosta's opkomen wil ik die gebieden in de tuin waarvan ik vermoed dat er ondergronds veel slakken overwinteren en er veel eitjes liggen, aangieten met een ammoniakoplossing. Dit zijn vooral de plekken met bodembedekkers en onder struiken.
Slakkenkorrels
Ook deze blijf ik gebruiken. Vroeg genoeg mee beginnen, vooraleer de hosta's opkomen. Gericht gebruiken (niet teveel ineens, maar dagelijks.
Systeemgif
Er bestaan insecticides die, alhoewel ze niet in eerste instantie bedoeld zijn voor slakkenbestrijding, erg effectief (zouden) zijn. Zelf heb ik deze bestrijdingswijze nog nooit toegepast, maar vanaf de lente 2011 ga ik dit wel doen. Nooit toepassen op bloeiende planten, aangezien het product schadelijk kan zijn voor bijen en hommels.
Om die laatste reden zal ik het enkel toepassen bij planten in potten: hommels en wilde bijen maken hun nesten vaak in de grond; die wil ik natuurlijk niet kwijt. Ook zal deze bestrijdingswijze enkel toegepast worden in de lente, vooraleer de hosta's bloeien.
Wil je hierover meer weten, stuur me dan een mail.
Biologische bestrijding
Nematoden
Naaktslakken kan je bestrijden met nematoden. Aangezien het niet de naaktslakken zijn die een echt probleem vormen, zie ik hier van af. De aanwezige naaktslakken worden ook aangepakt met de andere bestrijdingswijzen.
Creëren van een slakonvriendelijke omgeving
Verwijderen van overwinteringsmogelijkheden
De bladeren beginnen te vallen. Vorig jaar heb ik ze, wegens tijdsgebrek, veel te lang laten liggen. Pas laat in het voorjaar van 2010 werden de laatste geruimd. Dit jaar moeten alle bladeren weg zijn voor de winter begint; speciale aandacht gaat naar de bladeren onder hagen en struiken; deze zijn moeilijker te verwijderen, maar ze moeten allemaal weg. Ook dode hostabladeren worden voor de winter geruimd.
Bij het ingaan van de winter moet de tuin volledig onkruidvrij zijn.
Hosta's en bodembedekkers vormen een leuke, maar niet echt optimale combinatie. De bodembedekkers vormen echte slakkenparadijsjes. Daarnaast kunnen vele hosta's op termijn de competitie met sommige snelgroeiende bodembedekkers niet aan. Daarom worden in een straal van 40 cm rond elke hosta alle bodembedekkers verwijderd. Is dit niet mogelijk, dan wordt de hosta verplaatst.
Fysische barrières
De meeste van de jongere collectieplanten stonden tot nog toe op rekken, drie etages hoog. Mooi om te zien, maar een ramp voor het overwinteren en om goed water te geven. De rekken worden gedemonteerd en omgevormd tot lage plantentafels. Rond elke tafel komt een opstaande rand. De binnenzijde van de bak die zo ontstaat wordt gevoerd met plastic, wat het water geven vergemakkelijkt. Uiteraard wordt een afwatering voorzien, om te voorkomen dat de planten de hele winter met hun voeten in het nat staan. Aan de buitenkant van deze waterbak komen twee stroken kopertape. Dit zou de slakken ervan moeten weerhouden om tot bij de hosta's te komen.
Eventueel kan dezelfde tape gebruikt worden rond individuele (grote) potten en rond plantbedden. Hierbij wordt de tape bevestigd op een onderlaag.
Daarnaast wil ik een aantal planten in zinken potten zetten. Blijkbaar vormt dit ook een afdoende barrière.
